TÌM HIỂU VỀ RƯỢU VANG Ý

Ý – đất nước hình chiếc ủng từ 4000 năm trước đây đã bắt đầu làm rượu vang với kỹ thuật học được từ người Hy Lạp cổ đại và dựa vào sự phát triển của đế chế Roma, các giống nho vang đã được đưa đi trồng khắp Châu Âu (kể cả Pháp).

Bản đồ các vùng trồng nho và làm rượu vang của Ý

Ý là quốc gia có nhiều giống nho làm rượu nhất thế giới (hơn 2000 giống nho). Ngoài các giống nho bản địa, Ý cũng làm rượu vang từ các giống nho quốc tế do đó việc khám phá rượu vang Ý càng thêm phần thử thách và thú vị. Mặc dù phức tạp, nhưng nếu bạn nếm thử các loại rượu vang chủ đạo ở mỗi vùng bạn sẽ biết được mình nên trông đợi gì và quan trọng hơn hết, mình nên khám phá thêm về những vùng nào.

Sự đa dạng, phong phú của giống nho đã giúp Ý trở thành nơi sản xuất rượu vang lớn trên thế giới, diện tích trồng nho lên tới 702.000 ha, chiếm 19% sản lượng rượu vang toàn cầu vào năm 2018.

Các giống nho phổ biến tạo nên thương hiệu vang Ý

1. Nước Ý có 4 vùng rượu vang chủ đạo bao gồm:

1.1- Tây Bắc Ý: Gồm các khu vực chính như Bologna, Piemonte, Liguria và thung lũng Aosta. Khí hậu ở đây từ bình thường đến mát mẻ vì thế mùa nho hơi ngắn nên rượu vang đỏ có xu hướng thanh lịch, thơm và nhiều hương đất hơn. Các loại vang trắng thì sủi nhẹ và chua nhiều.

1.2- Đông Bắc Ý: Gồm các khu vực chính như Veneto, Emilia-Romagna, Trenito-Alto Adige và Friuli-Venezia. Khí hậu ở đây mát mẻ hơn và có các vùng ấm hơn do chịu ảnh hưởng của biển Adriatic vì thế vang đỏ tuy vẫn thanh lịch nhưng đậm vị trái cây hơn và những chai vang trắng ngon nhất được tìm thấy trên các ngọn đồi như Soave, Garganega.

1.3- Trung Ý: Gồm các khu vực chính như Tuscany, Umbria, Marche, Lazio, và Abruzzo. Khí hậu ở đây chịu sự tác động của biển Địa Trung Hải đó chính là lý do tại sao các giống nho đỏ (bao gồm cả Sangiovese và Montepulciano) lại tỏa sáng ở đây; Tìm hiểu về rượu vang vùng này có thể là một thách thức vì cách đặt tên rượu ở đây khá khó hiểu;

1.4- Nam Ý và các đảo: Gồm các khu vực chính như Molise, Campania, Basilicata, Puglia, Calabria, quần đảo Sicily và Sardinia. Khí hậu ở đây ấm nhất nước Ý vì thế cho ra đời các loại vang đỏ đậm đà, có nhiều vị trái cây chín và có độ cồn cao. Các loại vang trắng thì mạnh mẽ và đầy đặn, vang tráng miệng đậm đà. Một điều chắc chắn là: Nam Ý là một nơi đáng để bạn bỏ sức tìm các loại rượu ngon.

2. Phân hạng rượu vang Ý: Rượu vang Ý được xếp theo 4 hạng chất lượng từ thấp đến cao:

2.1. VdT – Vino da Tavola (hay Table Wines): Các loại vang thông thường của Ý không có vùng xuất xứ cụ thể.

2.2. IGP/IGT – Indicazione di Geografica Tipica: Hầu hết các vùng đạt chuẩn IGP đều là các khu vực địa lý lớn nhưng bạn cũng sẽ bắt gặp các loại vang địa phương được làm bằng nho không phải của Ý như Merlot của Pháp, Carbernet Franc và Syrah. Các loại rượu dùng nho không có trong bảng xếp hạng có thể cực kỳ ngon và thường dùng tên riêng (ví dụ như “Super Tuscans” đến từ Bolgheri ở Tuscans). Vang đạt chuẩn IGP vẫn ngon như thường.

2.3. DOC – Denominazione di Origine Controllata: Có 329 vùng chính thức được công nhận. Rượu bắt buộc dùng các giống nho chính thống và đạt tiêu chuẩn tối thiểu. Phần lớn vang DOC đều dùng uống hàng ngày.

2.4. DOCG – Denominazione di Origine Controllata e Garantita: Có 73 vùng được công  nhận là các vùng đứng đầu trong ngành rượu vang Ý. Rượu đạt chuẩn DOCG đáp ứng đầy đủ các tiêu chí của chuẩn DOC đồng thời thêm các thông số riêng về quá trình phát triển, cách ủ và quy trình kiểm tra chất lượng gắt gao hơn theo từng vùng.

* DOCG/DOC được hình thành vào năm 1963 và được thiết kế để phân loại các giống nho bản địa của Ý.

3. Cách đọc nhãn chai:

• Nhãn chai rượu vang Ý thường gây bối rối cho nhiều người vì có nhiều cách thể hiện và thậm chí chỉ để bằng tiếng Ý. Về cơ bản, ta có những dòng thông tin trên nhãn như tên rượu, địa phương làm rượu, xếp hạng, tên nhà sản xuất… Cụ thể bạn có thể xem chi tiết ví dụ ở ảnh minh họa kèm theo;

• Về tên rượu, rượu vang Ý thường được đặt theo một trong ba cách sau:

+ Bằng tên giống nho hoặc vùng địa lý: Ví dụ Primitivo di Manduria là rượu làm từ nho Primitivo tại vùng Manduria.

+ Bằng địa phương làm rượu được bảo hộ DOC hoặc DOCG. Ví dụ Chianti DOC là rượu vùng Chianti

+ Bằng tên tự do, có thể là vườn nho, nhà làm rượu hoặc tên giống nho. Cách này thường rơi vào hạng IGT hoặc VdT

Hiện nay, rượu vang Ý nhập khẩu được biết đến nhiều nhất với dòng vang đỏ Barbaresco, Chianti Classico, Barolo, Brunello, Primitivo, Nebbiolo, Aglianico, Nero d’Avola, Montepulciano d’Abruzzo; vang trắng như: Pinot Grigio, Soave Vermentino, Arneis; vang sủi: Prosecco, Moscato d’Asti.