TÌM HIỂU VỀ RƯỢU VANG PHÁP

1. Lịch sử ra đời và phát triển rượu vang Pháp

Rượu vang Pháp có xuất xứ từ miền Nam nước Pháp vào thế kỷ thứ 6 TCN, thời Hy Lạp đang đóng chiếm. Cụ thể, thành phố thuộc địa của Hy Lạp – Marseille là nơi đầu tiên bắt đầu nghề trồng nho. Đế Chế La Mã đã ban lệnh cho phép các vùng ở phía Nam sản xuất rượu.

Pháp là đất nước sản xuất rượu vang nổi tiếng hàng đầu trên thế giới

Giai đoạn Trung Cổ giữa tình thế đầy loạn lạc, các thầy tu đã cố gắng hết sức để giữ những ruộng nho và kỹ thuật làm rượu. Trong khoảng thời gian này, ruộng nho phần lớn thuộc quyền sở hữu của nhà thờ Thiên Chúa giáo và đây được coi là loại vang cao cấp. Đến cuộc cách mạng Pháp thì ruộng đất nhà thờ và quý tộc bị tịch thu bớt để chia cho người dân. Kéo theo đó, sản lượng nho cũng tăng lên đáng kể.

Từ khi ra đời tới mãi năm 1850, các sản phẩm vang Pháp chủ yếu vẫn chỉ bán trong nước. Sau đó, với sự phát triển của hệ thống đường xá cùng chính sách giảm phí vận chuyển thì số lượng rượu xuất khẩu ra bên ngoài mới cao lên. Trải qua bao thăng trầm, đến nay ngành sản xuất rượu vang của Pháp đã nổi tiếng trên toàn thế giới.

Pháp có thể được chia thành 11 vùng rượu vang: Bordeaux, Burgundy, Champagne, Rhône Valley, Loire Valley, Languedoc – Roussillon, Alsace, Beaujolais, Provence, South – West và Corsica.

Pháp có hơn 100 giống nho và là quê hương của nhiều giống nho được quốc tế nhất như: Cabernet Sauvignon, Merlot, Pinot noir, Pinot Gris, Chardonnay, Sauvignon Blanc, Syrah, Malbec…

Mẹ tự nhiên là người quyết định vì điều kiện khí hậu ở Pháp thay đổi theo từng năm nên đã tạo ra sự khác biệt rất rõ rệt giữa các niên vụ -> hãy trữ càng nhiều càng tốt những chai rượu từ những năm được mùa.

Rượu “vin de terrois” là loại rượu được dán nhãn theo tên vùng, với các qui định về loại nho được sử dụng và cách thức sản xuất (loại đất, thổ nhưỡng, nguồn nước, khí hậu, thời tiết, văn hóa, truyền thống, kỹ thuật nuôi trồng và chế biến). Hầu hết các loại vang cao cấp của Pháp đều được dán nhãn theo tên vùng hoặc theo phân hạng, không phải theo tên nho (trừ Alsace)

2. Khám phá các vùng rượu vang nổi tiếng của Pháp

Tìm hiểu về rượu vang Pháp thì chắc chắn không thể bỏ qua những vùng trồng nho nổi tiếng ở đất nước xinh đẹp này. Tại đây, có rất nhiều nơi trồng nho, mỗi chỗ lại cho ra đời những hương vị đặc trưng riêng biệt. Phải kể đến như:

2.1. Vùng Alsace

Alsace nằm ở miền Đông nước Pháp, trên sườn núi Vosges. Mảnh đất này chủ yếu trồng nho trắng và nổi tiếng với 4 loại vang mang hương vị tinh tế, bao gồm: Rượu Riesling nhẹ dịu, rượu Gewurztraminer đậm đà, rượu Pinot Gris mạnh mẽ và rượu Muscat d’Alsace nồng nàn.

Cung đường rượu nho Alsace tại Pháp

2.2. Vùng Bordeaux

Nằm Top đầu trong các khu vực sản xuất rượu chất lượng tốt nhất của Pháp, Bordeaux là một vườn nho có diện tích rộng lớn ngay trung tâm của Thành phố Cảng cùng tên. Điểm đặc trưng nhất của rượu vùng Bordeaux là vị chát mạnh kích thích vị giác, để lại dấu ấn sâu đậm cho người uống.

Bordeaux là nơi sản xuất ra những chai vang đắt nhất thế giới. Phần lớn lãnh thổ Bordeaux làm vang đỏ với hỗn hợp nho trộn từ Merlot, Cabernet Sauvignon và Cabernet Franc. Vang trắng từ các giống nho Sauvignon Blanc và Sémillion.

Trong khi các nhà sản xuất hàng đầu (còn gọi là Château) có giá thành cao ngất ngưởng thì hầu hết các loại vang còn lại có giá thành khá phải chăng.

Vùng Bordeaux được chia thành 3 phần rõ rệt: Bờ trái, bờ phải và xứ giữa, dựa theo vị trí chia cắt bởi con sông Gironde và hai nhánh sông nhỏ từ thượng nguồn là sông Garonne và sông Dodogne (hình chữ Y ngược).

+ Vùng tả ngạn (bờ trái) ở phía Tây Bordeaux gồm các tiểu vùng là Médoc và Haut-Médoc (Thượng Médoc) phía Bắc và Graves ở phía Nam. Những làng nổi tiếng như Saint (St). Estephe, Pauillac, Saint-Julien và Margaux đều nằm ở vùng thượng Médoc. Phía Nam bao gồm làng Sauternes và làng Pessac-Leognan của Château Haut-Brion là nhà làm rượu nổi danh nhất xứ Bordeaux. Vang đỏ được làm chủ yếu từ giống nho Cabernet Sauvignon thứ nho phát triển tốt nhất trên nền đất sỏi và đất sét. Rượu thường có hương đất và hương trái cây (lý chua đen, mâm xôi đen, than củi, hoa hồi, khói), tanin quyến rũ cùng độ đậm từ vừa đến mạnh, có hương vị không ngọt, tuổi thọ dài.

+ Vùng hữu ngạn (bờ phải) bao gồm 2 ngôi làng có tiếng là Saint-Emilion và Pomerol với giống nho Merlot làm chủ đạo và mang hương vị trái cây.

+ Vùng trung ngạn (xứ giữa) hay là vùng Entre-Deux-Mers. Rượu ở đây là vang trắng và vang ngọt được trộn từ các giống nho trắng Sauvignon Blanc, Sémillon và Muscadelle.

2.3. Vùng Burgundy

Burgundy kéo dài từ phía Bắc đến phía Nam và được coi là vùng sản xuất rượu vang chất lượng cao nhất nước Pháp với loại rượu vang đơn từ một giống nho. Nói đến vang đỏ là nói đến rượu vang làm từ giống nho Pinot Noir và vang trắng là nói đến rượu vang làm từ giống nho Chardonnay.

Những vườn nho ở Burgundy có từ thời trung cổ khi các thầy dòng Xitô trồng những cây nho trong vườn có tường rào với 2 giống nho nổi tiếng khắp thế giới là Chardonnay và Pinot noir và Burgundy được coi là chuẩn mực của chất lượng.

Burgundy có những tiểu vùng làm vang nổi tiếng như Chablis, Côte d’Or, Côte Chalonnaise, Mâcon và Beaujolais.

2.4. Vùng Champagne

Vùng Champagne nằm ở vùng Đông Bắc Paris nổi tiếng với loại vang sủi bọt ngon nhất thế giới với đặc quyền được bảo hộ bởi luật pháp. Và là một trong những vùng trồng nho lạnh nhất nước Pháp.

Champagne được làm từ 3 giống nho là Chardonnay, Pinot noir và Pinot Menieur và là vang pha trộn đa mùa được lấy từ nhiều thùng ủ trong nhiều năm khác nhau. Điều này xuất phát từ nguyên nhân do khí hậu rất lạnh và mùa đông đến sớm nên ít khi nào nho được chín đầy đủ khi tới mùa thu hái. Vì thế người làm rượu phải lấy rượu từ nhiều mùa khác nhau để trộn lại nhằm làm cho chất lượng rượu ổn định (có hương vị của anh đào trắng, lý chua đỏ, vỏ chanh, nấm, khói). Nếu những mùa nho có khí hậu hết sức thuận lợi, nho có chất lượng cao thì họ mới lấy riêng nho của mùa đó làm ra Champagne Millénnium (vintage Champagne) có giá khá cao và khá hiếm (yêu cầu ủ trong 36 tháng và có hương vị của mơ, anh đào trắng, bánh mỳ hoa cúc, bánh hạnh nhân, khói).

Champagne là từ giống nho trắng Chardonnay thì được gọi là blanc de blancs tức “trắng từ trắng” (có hương vị táo vàng, sốt chanh vàng, dưa bở, kim ngân, bánh mì nướng); còn rượu làm từ nho vỏ sẫm họ Pinot thì được gọi là blanc de nuits/noirs tức “trắng từ đen” (có hương vị anh đào trắng, lý chua đỏ, vỏ chanh, nấm, khói)

Do việc sản xuất Champagne rất công phu nên giá cả cũng đắt đỏ. Những loại Champagne mang danh hiệu “Premier Cru”, “Grand Cru” hoặc Prestige Cuvée” là loại hảo hạng được xếp hạng của các nhà làm rượu vùng Champagne.

Champagne là dòng vang sủi lừng danh với hương vị lôi cuốn khó cưỡng

2.5. Thung lũng Loire

Loire Valley là một vùng rộng lớn chạy dọc theo sông chính Loire và các phụ lưu của con sông dài nhất nước Pháp, có diện tích trồng nho rộng 1.125km2. Là một khu vực có khí hậu mát mẻ, thung lũng Loire là nơi đặc biệt để tìm những chai vang trắng ngon, ít ngọt Chenin Blanc, Sauvignon Blanc và Muscadet; những chai vang đỏ mộc mạc, đượm hương cây cỏ làm từ giống nho Cabernet Franc, Gamay và Malbec (Côt) và vang hồng ít ngọt, vị trái cây. Nhắc đến thung lũng Loire là người ta sẽ nghĩ ngay tới những chai vang trắng hảo hạng, không thể nhầm lẫn với bất cứ hãng nào khác. Bên cạnh đó, Loire cũng sản xuất cả vang sủi bọt chất lượng chỉ đứng sau Champagne.

– Loire Valley có thể được chia thành 4 tiểu vùng:

+ Vùng Pays Nantais: Bắt đầu từ bìa Đại Tây Dương, xứ Nantais (đặt theo tên thành phố lớn nhất của vùng là Nantes) nổi tiếng với rượu vang trắng Muscadet từ giống nho Melon de Bourgogne rất hợp với các món sò, hàu. Bạn có thể thấy thêm các men chết nằm trong chai nhưng chính nó tạo nên vị bơ ngậy, cấu trúc đậm đà cho loại rượu vốn có tính tươi mát và chua vị chanh.

+ Vùng Anjou-Saumur và thành phố Touraine: Nằm ở phía Tây xứ Nantais (hay phía Tây hạ lưu sông Loire). Giống nho trắng Chenin Blanc và nho đỏ Cabernet Franc rất phổ biến. Từ rượu trắng khô của làng Savenniéres đến rượu trắng khô và ngọt của làng Vouvray, rượu đỏ từ giống nho Cabernet Franc của làn Chinon và Bourgueil mang vị dâu đen, phảng phất chút thảo mộc, rau xanh và khoáng chất. Những dòng vang đỏ nhẹ hơn là tư Gamay và một laoij các giống nho địa phương có thể tìm thấy ở khắp miền trung của Loire.

+ Vùng thung lũng trung tâm (phía thượng lưu sông Loire): Chủ yếu là nho trắng Sauvignon Blanc. Với rượu từ làng Sancerre là có tiếng nhất và đắt nhất vùng. Các vùng rượu trắng khác còn có Menetou-Salon, Pouilly-Fumé, Reuilly hay Quincy với vị chua, phảng phất mùi cỏ mới cắt. Ở vùng này cũng làm vang từ nho Pinot noir có màu đỏ nhạt và hồng.

2.6. Vùng Rhône

Vùng Rhône ở Đông Nam nước Pháp được con sông Rhône chia làm hai phần: phía Bắc và phía Nam.

+ Bắc Rhône: Nói đến rượu vang Rhône phía Bắc là nói đến giống nho Syrah với vị ớt xanh, mùi vị đậm với độ chát cao cùng với vị ô liu mặn, sốt mận và mỡ thịt nướng thơm ngon. Loại vagn đỏ trong suốt được sản xuất tại vườn nhò trên sườn dố của vùng Côte Rôtie thì hoàn toàn trái ngược vượi rượu vang sản xuất tại khu vực tương đối nhỏ, đông đúc và dày đặt ở vùng đồi Hermitage. Rượu vang đỏ đến từ những làng như St. Joseph hay Crozes – Hermitage khá có tiếng và giá cả hơi đắt đỏ. Ở các làng khác thì chất lượng vẫn tốt song giá lại dễ mua hơn. Rượu vang trắng chứ danh nhất vùng này là Condrieu được làm từ giống nho Viognier thơm ngào ngạt. Việc sản xuất rượu vang ở khu vực này có quy mô nhỏ nhưng mang tính địa phương và lịch sử rất cao.

+ Nam Rhône: Phía Nam đầy nắng gió của Rhône là vùng rượu vang khổng lồ, số lượng rượu vang mang tên gọi có nguồn gốc được kiểm định (AOC) gần bằng vùng Bordeaux. Côtes-du-Rhône và tên gọi cao cấp hơn là Côtes-du-Rhône villages là những tên gọi có nguồn gốc quan trọng, trong khi đó tên gọi nổi tiếng nhất là Châteauneuf-du-Pape chứng nhận cho dòng rượu vang được sản xuất từ nhiều loại nho địa phương khác nhau (có thể dùng đến 18 loại nho). Rượu vang đỏ trộn từ giống Grenache là chính trong công thức phổ biến GMS (Grenache, Syrah và Mourvédre) và Mourvédre là giống nho quan trọng nhất trong thành phần những giống nho thứ yếu và nó đang càng ngày phổ biến hơn. Loại vang hồng cay nồng đến từ vùng Tavel và một số dòng vang trắng hầu hết đều mang tên gọi có nguồn gốc.

2.7. Vùng Languedoc – Roussillon

Languedoc – Roussillon là sự kết hợp giữa vùng Languedoc và Roussillon ở phía Tây Nam nước Pháp để tạo thành khu vực trồng nho lớn nhất nước Pháp (bên bờ Địa Trung Hải và trải dài từ biên giới Tây Ban Nha vòng lên phía Nam Rhône).

Rượu vang đỏ và hồng (Rose) từ 2 vùng này thường được phối trộn từ các giống nhố Syrah, Grenache, Mourvédre, Carignan và Cinsault (có hươn vị của Ô liu đen, lý chua đen, tiêu, thảo mộc, đã vun). Rượu vang trắng vùng này không phổ biến lắm tuy nhiên vẫn được sản xuất với sự pha trộn của các giống nho trắng Grenache Blanc, Marsanne, Roussanne Muscat.

Khí hậu nắng ấm của 2 vùng này tạo ra những chai vang độc đáo mang dấu ấn Địa Trung Hải: vang đậm đà và đầy vị trái cây mang tên các làng AOC Côtes du Roussillon, St. Chinian, Minervois hay AOC Languedoc.

Còn vùng Roussillon thì khá nổi tiếng với loại rượu ngọt tự nhiên (vang tráng miệng) như Rivesaltes, Maury và Banyuls (vang cường hóa, vang Port) từ giống nho Grenache và Muscat Blanc.

Ngoài ra còn có cả các loại vang sủi tuyệt với Cremant de Limoux được làm từ nho Chardonnay và Chenin blanc với hương vị táo nướng, chanh xanh, vỏ chanh xanh, phô mai Mascapone, vỏ đào.

Rượu vang ở Languedoc có chất lượng cao, giàu chất đạm

3. Tìm hiểu về rượu vang Pháp – Đặc điểm nổi bật

Càng tìm hiểu về rượu vang Pháp bạn sẽ càng cảm thấy yêu thích nó hơn. Trên thế giới có rất nhiều quốc gia sản xuất thức uống cao cấp này nhưng Pháp chưa bao giờ đánh mất vị trí Top đầu của mình. Nó chinh phục người dùng bởi những đặc điểm nổi bật như sau:

• Người dân Pháp thường sử dụng nho một mùa để sản xuất rượu, thu hoạch năm nào thì chế biến năm đó.
• Riêng vùng Champagne pha trộn các giống nho từng năm nhưng được bảo hộ theo đúng luật định của nước Pháp.
• Phương pháp lên men tự nhiên, không can thiệp bất cứ yếu tố nào khác nên giữ được nguyên vẹn tinh chất trong trái nho.
• Thường vang Pháp có nồng độ nhẹ khoảng 10-13.5%, hợp khẩu vị của cả nam giới và nữ giới.
• Hương vị rượu nhẹ nhàng, quyến luyến người uống nên nó thường được ưu tiên sử dụng trong những buổi hẹn hò.
• Vị chát nhẹ chạm vào đầu lưỡi đến vòm họng, vị tanin hòa quyện cùng chút cay dịu để lại ấn tượng mạnh mẽ.

Vang Pháp mang hương vị nhẹ nhàng, tinh tế

4. Phân hạng rượu vang của Pháp

Từ năm 1937, vang Pháp phân loại thành các thứ hạng khác nhau. Hạng cao nhất với những yêu cầu khắt khe có tên gọi AOC/AOP. Tiếp đến, hạng IGP ở vị trí thứ 2 và Vin de France cuối cùng dành cho rượu thông thường.

4.1. AOC / AOP – Tên gọi d’Origine Contrôlée

AOP (AOC – Vin d’Appellation d’Origin Contrôlée): Đây là phân hạng cứng nhắc nhất của Pháp, quy định rõ ràng về tất cả mọi thứ từ vùng trồng, loại nho được phép dùng, chất lượng của những giống nho đó, cách trồng cho đến quy trình sản xuất rượu vang và cách ủ được sử dụng. AOC khởi xướng từ năm 1919 nhưng tới năm 1934 nó mới được công nhận và áp dụng rộng rãi Có khoản 329 phân hạng, mỗi phân hạng lại có một bộ quy tắc khác nhau được giám sát bởi Ủy ban về rượu vang và đồ uống có cồn – INAO.

• Muốn mang tên AOC nhà sản xuất buộc phải tuân theo các quy định về: Vị trí trồng cây nho; Các giống nho được phép dùng và tỷ lệ pha trộn; sản lượng tối đa mỗi mùa; Tuổi của cây nho và mật độ trồng; Kỹ thuật và thời gian thu hoạch; Quy trình và kỹ thuật làm rượu; Thời gian ủ tối thiểu và vật liệu thùng ủ; Độ cồn của rượu thành phẩm.
• AOC Grand Cru (hay Premier Cru ở vùng Bordeaux): Là một loại AOC nhưng có phẩm chất vượt trội hơn và tiêu chuẩn còn khắt khe hơn. Grand Cru có nghĩa là vườn nho thượng hạng, là những vùng đất chọn lọc với những điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng tuyệt vời để trồng những giống nho đặc biệt nhằm sản xuất ra các loại rượu có phẩm chất cao nhất.

4.2. Vin de Pays – PGI

Indication Géographique Protégée được phép chỉ định xuất xứ, hiểu đơn giản nó là rượu vang của quốc gia. Ở đây là rượu sản xuất tại nước Pháp. Để đạt phân hạng này thì hãng phải đem mẫu rượu đi uống thử và phân tích tại INAO. Chai vang làm từ một số loại nho nhất định theo quy định hiện hành.

Các chai rượu vang sản xuất tại Pháp được phân thành thứ hạng khác nhau

4.3. Vin de France hay Vin de Table:

Vin de France hay Vin de Table: Các loại vang thường của Pháp không có tính đặc thù của khu vực, đây là đại diện cho các loại rượu vang Pháp chất lượng thấp, thường ghi nhiều giống nho và đôi khi là nhiều niên vụ nên không được phép để năm thu hoạch hay tên giống nho.

Mong rằng, những thông tin tìm hiểu về rượu vang Pháp mà chúng tôi chia sẻ trên đây sẽ giúp các bạn có thêm kiến thức bổ ích. Nếu còn điều gì thắc mắc cần được giải đáp hoặc có nhu cầu mua các loại vang, hãy liên hệ ngay tới Cao Minh tại địa chỉ Shophouse TT02-02, Khu đô thị Lotus Sài Đồng, 190 Sài Đồng, Việt Hưng, Long Biên, Hà Nội – 098 2678 335 để được tư vấn và hỗ trợ ngay nhé!