Vì vậy, hãy cùng Cao Minh đi khám phá hệ thống phân hạng rượu vang Pháp và bảng xếp hạng rượu vang 1855 để học thêm nhiều điều hay về rượu vang nhé!
1. Lịch sử ra đời của hệ thống phân hạng rượu vang Pháp
Vào năm 1935, để kiểm soát chất lượng rượu vang Pháp, ủy ban giám sát ( viện tuyên bố xuất xứ quốc gia, INAO) đã thông qua nhiều quy định luật lệ, thành lập hệ thống Appellation d’Origine Contrôlée (AOC).
Pháp từ lâu đã là một trong những quốc gia có luật lệ nghiêm ngặt liên quan đến quá trình sản xuất và hệ thống lâu đời về bảo hộ nguồn gốc rượu vang trên thế giới. Do đó, phân hạng rượu vang của các quốc gia khác thuộc Châu Âu cũng mô phỏng dựa trên hệ thống này.
2. Các cấp độ rượu vang Pháp và thuật ngữ
Về tổng quan, hệ thống phân hạng rượu vang Pháp được chia thành 3 loại: AOC, Vin de Pay – IGP, Vin de France (Vin de Table). Trong đó AOC là phân hạng rượu vang cao cấp theo khu vực cụ thể, còn lại là thuộc vang thông thường.
2.1 Phân hạng AOC (Appellation d’Origine Contrôlée)
AOC tên đầy đủ là Appellation d’Origine Contrôlée, là phân hạng cao cấp nhất trong hệ thống rượu vang Pháp. Phân hạng này quy định từng loại rượu vang được sản xuất trên cùng một vùng thổ nhưỡng kết hợp với điều kiện tự nhiên và yếu tố con người để xác định chất lượng và đặc trưng. Ngoài ra có những chi tiết về kỹ thuật quy định nghiêm ngặt trong quá trình sản xuất.
Ngày nay, AOC được công nhận rộng rãi là hệ thống phân loại toàn diện và duy nhất. Những chai rượu vang AOC thường được đặt tên kèm theo vùng sản xuất. Các điều kiện được quy định bởi AOC bao gồm thổ nhưỡng, giống nho, phương thức sản xuất, vị trí địa lý vườn nho, giống nho sử dụng, sản lượng tối đa mà người trồng thu hoạch từ một vườn nho nhất định, thời gian tối thiểu rượu cần lão hóa trước khi xuất ra thị trường và mức độ cồn tối thiểu. Trong cùng phân hạng AOC, hệ thống sử dụng xếp loại Grand Cru và Premier Cru để đánh giá chất lượng rượu vang. Đặc biệt là trong những năm sau Thế chiến thứ hai, các quốc gia đã nhìn thấy sự uy tín mà hệ thống AOC mang lại cho ngành công nghiệp rượu vang rực rỡ của Pháp.
- Grand Cru (Classé):
Phân hạng Grand Cru thể hiện là những chai rượu vang hảo hạng của Pháp. Grand Cru trong tiếng Pháp có nghĩa là “sự phát triển vượt bậc”. Tại Bordeaux, Grand Cru (Classé) là thuật ngữ dành cho các Châteaux sản xuất rượu vang chất lượng nhất (finest wines). Grand Cru Classé ra đời năm 1855 tại vùng Médoc nằm ở bờ trái sông Gironde.
Vào năm 1955, hệ thống phân loại riêng của vùng Saint-Émilion nằm ở bờ phải Bordeaux xuất hiện. Hai hệ thống phân loại gồm những tiêu chí rất khắt khe nhằm xếp hạng các nhà Château xuất sắc nhất Bordeaux thuộc Médoc và Saint-Émilion. Xếp hạng Grand Cru dùng để chỉ những vườn nho có chất lượng vượt trội, thường áp dụng tại Burgundy, Alsace và Champagne. Đôi khi thuật ngữ này còn được áp dụng tại hai vùng khác của Pháp là Languedoc và thung lũng Loire.
- Premier Cru:
Premier Cru là những chai vang có chất lượng đặc biệt. Đối với rượu vang Bordeaux, thuật ngữ này được áp dụng cho các vườn nho, nhà máy rượu vang và rượu vang được phân loại với ý nghĩa có sự khác nhau giữa các tiểu vùng. Ngoài ra còn có những loại vang AOC được gắn kèm theo tên làng xã được gọi là Villages AOC.
- Appellation d’origine contrôlée (AOC):
Đây là tiêu chuẩn đặt ra cho rượu vang được sản xuất tại Pháp. Có 363 AOC cho rượu vang và rượu mạnh ở Pháp kiểm soát mọi thứ từ cách trồng nho đến loại rượu vang trong chai. Hiện tại có hơn 300 loại rượu vang của Pháp được ký hiệu AOC trên nhãn của họ. Rượu vẫn có thể sử dụng nhãn này, bất chấp việc phân loại theo luật của EU và Vương quốc Anh là Chỉ định xuất xứ được bảo vệ.
2.2 Vin de pays – IGP
Đây là phân hạng nằm trên phân loại vang thường (Vin de Table), nhưng dưới tiêu chuẩn của AOC. Vin de pay được hiểu là rượu vang chất lượng và phổ biến tại Pháp. Chỉ những chai vang đến từ Pháp, mang tên vùng địa lý xuất xứ và hiển thị niên vụ nho được phân hạng Vin de Pay. Để đạt được phân hạng này, nhà làm vang phải mang rượu đến INAO để phân tích và nếm thử.
Thường những chai nhãn Vin de pays có ghi rõ nguồn gốc xuất xứ theo địa lý, các nhà sản xuất phải gửi rượu để phân tích và nếm thử rất khắt khe.
2.3 Vin de France (Vin de table):
Về mặt kỹ thuật, Vin de France có vị trí chất lượng thấp nhất trong tất cả các loại rượu vang Pháp. Đây là loại vang ít được kiểm soát nhất, sản lượng tiêu thụ ít nhất so với các loại vang khác. Rượu vang Vin de France có thể được làm từ nho trồng ở bất cứ đâu trên nước Pháp, nhưng nhãn của chúng không đề cập đến xuất xứ của một vùng cụ thể.
3. Bảng phân hạng rượu vang Pháp và bảng xếp hạng rượu vang 1855
Để giúp bạn hiểu thuật ngữ Tăng trưởng (Growths) có nghĩa là gì, hãy nghĩ về nó như thế này. Các loại rượu vang ngon nhất của Bordeaux đã được xếp vào các hạng mục xếp hạng. Mỗi hạng mục xếp hạng được gọi là Tăng trưởng.
Một loại rượu có xếp hạng Tăng trưởng thứ nhất được coi là loại rượu ngon nhất ở Bordeaux. Dưới đây là bảng xếp hạng rượu vang 1855, bắt đầu bằng 5 chai dẫn đầu của vùng Bordeaux:
3.1 Bảng xếp hạng rượu vang đỏ 1855
- Bordeaux First Growths (Premiers Crus):
Château Lafite-Rothschild, Pauillac
Château Mouton Rothschild, Pauillac (hạng 2 năm 1855, thăng hạng 1 năm 1973)
Château Latour, Pauillac
Château Margaux, Margaux
Château Haut-Brion, Pessac-Léognan, Graves (thuộc Pessac cho đến năm 1986)
- Second Growths (Deuxième Crus):
Château Rauzan-Gassies, Margaux
Château Rauzan-Ségla, Margaux (tên cũ Château Rausan-Ségla)
Château Léoville Barton, St.-Julien
Château Léoville Las Cases, St.-Julien
Château Léoville Poyferré, St.-Julien
Château Durfort-Vivens, Margaux
Château Gruaud-Larose, St.-Julien
Château Lascombes, Margaux
Château Brane-Cantenac, Margaux (Cantenac-Margaux)
Château Pichon-Longueville, Pauillac
Château Pichon Longueville Comtesse de Lalande, Pauillac
Château Ducru-Beaucaillou, St.-Julien
Château Cos d’Estournel, St.-Estèphe
Château Montrose, St.-Estèphe
- Third Growths (Troisième Crus):
Château Kirwan, Margaux (Cantenac-Margaux)
Château d’Issan, Margaux (Cantenac-Margaux)
Château Lagrange, St.-Julien
Château Langoa Barton, St.-Julien
Château Giscours, Margaux (Labarde-Margaux)
Château Malescot St. Exupéry, Margaux
Château Boyd-Cantenac, Margaux
Château Cantenac Brown, Margaux (Cantenac-Margaux)
Château Palmer, Margaux (Cantenac-Margaux)
Château La Lagune, Haut-Médoc (Ludon)
Château Desmirail, Margaux
Château Calon-Ségur, St.-Estèphe
Château Ferrière, Margaux
Château Marquis d’Alesme Becker, Margaux
- Fourth Growths (Quatrième Crus):
Château Saint-Pierre, St.-Julien
Château Talbot, St.-Julien
Château Branaire-Ducru, St.-Julien
Château Duhart-Milon, Pauillac
Château Pouget, Margaux (Cantenac-Margaux)
Château La Tour Carnet, Haut-Médoc (St.-Laurent)
Château Lafon-Rochet, St.-Estèphe
Château Beychevelle, St.-Julien
Château Prieuré-Lichine, Margaux (Cantenac-Margaux)
Château Marquis de Terme, Margaux
- Fifth Growths (Cinquième Crus):
Château Pontet-Canet, Pauillac
Château Batailley, Pauillac
Château Haut-Batailley, Pauillac
Château Grand-Puy-Lacoste, Pauillac
Château Grand-Puy Ducasse, Pauillac
Château Lynch-Bages, Pauillac
Château Lynch-Moussas, Pauillac
Château Dauzac Margaux (Labarde)
Château d’Armailhac, Pauillac (tên cũ Château Mouton-Baronne-Philippe)
Château du Tertre, Margaux (Arsac)
Château Haut-Bages Libéral, Pauillac
Château Pédesclaux, Pauillac
Château Belgrave, Haut-Médoc (St.-Laurent)
Château de Camensac, Haut-Médoc (St.-Laurent) (tên cũ Château Camensac)
Château Cos Labory, St.-Estèphe
Château Clerc-Milon, Pauillac
Château Croizet-Bages, Pauillac
Château Cantemerle, Haut-Médoc (Macau) (được thêm vào hệ thống năm 1856)
3.2 Bảng xếp hạng rượu vang trắng 1855
- Premier Crus Supérieur: Château d’Yquem, Sauternes
- Premier Crus:
Château La Tour Blanche, Bommes (Sauternes)
Château Lafaurie-Peyraguey, Bommes (Sauternes)
Château Clos Haut-Peyraguey, Bommes (Sauternes)
Château de Rayne-Vigneau, Bommes (Sauternes)
Château Suduiraut, Preignac (Sauternes)
Château Coutet, Barsac
Château Climens, Barsac
Château Guiraud, Sauternes
Château Rieussec, Fargues (Sauternes)
Château Rabaud-Promis, Bommes (Sauternes)
Château Sigalas-Rabaud, Bommes (Sauternes)
- Deuxième Crus:
Château Myrat, Barsac
Château Doisy Daëne, Barsac
Château Doisy-Dubroca, Barsac
Château Doisy-Védrines, Barsac
Château d’Arche, Sauternes
Château Filhot, Sauternes
Château Broustet Barsac
Château Nairac, Barsac
Château Caillou, Barsac
Château Suau, Barsac
Château de Malle, Preignac (Sauternes)
Château Romer, Fargues (Sauternes)
Château Romer du Hayot, Fargues (Sauternes)
Château Lamothe, Sauternes
Château Lamothe Guignard, Sauternes
4. Tầm quan trọng của hệ thống phân hạng rượu vang Pháp và bảng xếp hạng rượu vang 1855
Năm 1855 vẫn là một trong những năm quan trọng nhất trong lịch sử của Bordeaux. Tuy nhiên, các loại rượu vang từ năm 1855 đã không thành công như vậy so với năm lịch sử này. Năm 1855 Bordeaux vintage là một năm khó khăn trong những vườn nho bị nấm mốc và oidium tấn công.
Nhưng cũng nhờ việc phân hạng rượu vang Pháp và bảng xếp hạng rượu vang 1855 mà Bordeaux đã nhanh chóng lên vị trí rượu vang được sưu tầm nhiều nhất thế giới. Đây không chỉ đơn thuần là bảng xếp hạng mà còn là bảng xác định giá thành cho các dòng rượu vang. Trong bảng xếp hạng, mỗi Château được xếp theo thứ tự chất lượng và là tiêu chuẩn để phân loại rượu vang Bordeaux.
Thông qua bài viết, Cao Minh hy vọng rằng bạn sẽ hiểu hơn về phân hạng rượu vang Pháp và bảng xếp hạng rượu vang 1855 cùng những thuật ngữ xuất hiện trên nhãn chai vang mà lâu nay bạn vẫn còn thắc mắc.